ถ้าคุณตัดสินใจเลือกเทคนิค บล็อกสกรีน (Silk Screen) สำหรับงานล็อตใหญ่ คำถามแรกที่เกิดขึ้นในหัวคุณและ ร้านสกรีนเสื้อ คือ “ลายนี้ใช้กี่สี?” คำถามนี้ดูเรียบง่าย แต่เป็นคำถามที่กำหนดงบประมาณการผลิตของคุณทั้งหมดครับ เพราะจำนวนสีที่เพิ่มขึ้นเพียง 1 สี สามารถเพิ่มต้นทุนรวมของคุณได้หลายพันบาทเลยทีเดียว
การสกรีนเสื้อให้สวยโดดเด่น ไม่จำเป็นต้องใช้สีเยอะเสมอไป แต่ต้องใช้สีอย่างชาญฉลาด บทความนี้จะเปิดเผย “กฎทอง” ของการคิดต้นทุนงานสกรีน เพื่อให้คุณสามารถออกแบบลายที่ประหยัดที่สุด แต่ยังคงความโดดเด่นและเป็นมืออาชีพ
1. กฎทองของต้นทุนบล็อกสกรีน: 1 สี = 1 ค่าใช้จ่าย
นี่คือหลักการง่ายๆ ที่ควบคุมราคาของงานบล็อกสกรีน:
นั่นหมายความว่า เมื่อคุณเพิ่มสีในลายสกรีน:
-
ค่าทำบล็อกเพิ่มขึ้น: หากทำบล็อกละ 800 บาท, 3 สีก็คือ 2,400 บาท
-
ค่าแรงและเวลาผลิตเพิ่มขึ้น: ช่างต้องใช้เวลาในการตั้งบล็อกเพิ่ม, ปาดสีเพิ่ม, อบความร้อนเพิ่ม (Curing) ทำให้เวลารวมในการผลิตยืดออกไป ซึ่งส่งผลต่อราคางาน ร้านสกรีนเสื้อ ด่วน โดยตรง
-
ความเสี่ยงผิดพลาดสูงขึ้น: ยิ่งปาดสีหลายครั้ง โอกาสที่สีจะซ้อนกันไม่สนิท (Off-Registration) หรือสีล้น (Bleeding) ก็ยิ่งสูงขึ้น ต้องใช้ความแม่นยำสูงขึ้นในการควบคุมคุณภาพ
การทำความเข้าใจกับ ร้านสกรีนเสื้อ ที่เข้าใจเรื่องต้นทุนนี้ จะทำให้คุณสามารถตัดสินใจออกแบบลายได้อย่างสมเหตุสมผลที่สุด
2. วิเคราะห์จำนวนสีตามจุดคุ้มทุน (The Color Tiers)
คุณควรพิจารณาจำนวนสีให้เหมาะสมกับปริมาณการสั่งซื้อของคุณ:
| จำนวนสีที่ใช้ | ความเหมาะสมในการสั่งซื้อ | จุดเด่น | ข้อควรระวัง |
| 1-2 สี | ล็อตใหญ่ (100+ ตัว) | ต้นทุนต่อตัวต่ำที่สุด, เร็ว, ทนทานสูงสุด, เหมาะกับโลโก้ | ลายต้องเรียบง่าย ไม่ซับซ้อน |
| 3-4 สี | ล็อตกลาง (50-300 ตัว) | ได้ความสวยงามมากขึ้น, คุ้มค่าถ้าลายนั้นจำเป็นต้องมีหลายสี | ค่าบล็อกเริ่มสูง ต้องหารเฉลี่ยให้ดี |
| 5+ สี | ล็อตใหญ่มาก (300+ ตัว) | ลายดูมีมิติ, เหมาะกับภาพกราฟิกที่มีรายละเอียด | ถ้าสั่งน้อยกว่า 100 ตัว DFT/DTG อาจจะคุ้มกว่ามาก |
หากคุณมีลาย 5 สี แต่สั่งทำเพียง 50 ตัว ต้นทุนค่าบล็อกสกรีนจะทำให้ราคาต่อตัวสูงลิ่วจนไม่สมเหตุสมผล ซึ่งในกรณีนี้ การไปหา ร้านสกรีนเสื้อ ไม่มีขั้นต่ำ ที่ใช้เทคนิค DFT/DTG จะคุ้มค่ากว่ามาก เพราะไม่มีการคิดค่าบล็อก
3. เทคนิคอัจฉริยะในการ “ลดสี” โดยไม่ลดความสวย (The Designer’s Trick)
นักออกแบบมืออาชีพมักใช้ลูกเล่นเหล่านี้เพื่อสร้างความสวยงามที่ซับซ้อนโดยไม่เพิ่มจำนวนสีและบล็อกสกรีน:
💡 การใช้สีผ้าเป็นสีหนึ่งของลาย (The Free Color)
ถ้าคุณสกรีนบนเสื้อสีขาว และลายของคุณมีสีขาวเป็นส่วนประกอบ (เช่น ตัวอักษรสีขาว) ให้ เว้น พื้นที่สีขาวนั้นไว้ ไม่ต้องสกรีนทับลงไป วิธีนี้คุณสามารถประหยัดสีขาวไปได้ 1 สี (1 บล็อก) ได้ทันที! นี่คือวิธีประหยัดที่ง่ายที่สุดในการทำเสื้อทีม
💡 เทคนิค Halftone (การจำลองสี)
หากคุณต้องการลายที่มีเฉดสีเทา 3 ระดับ แทนที่จะต้องใช้ 3 สี (เทาอ่อน, เทากลาง, เทาเข้ม) คุณสามารถใช้ “สีดำ” เพียงสีเดียว แล้วใช้เทคนิค Halftone (เม็ดสกรีน) ในการไล่เฉดสีได้
-
เม็ดสกรีนห่างๆ: มองดูเป็นสีเทาอ่อน
- เม็ดสกรีนถี่ๆ: มองดูเป็นสีเทาเข้ม
วิธีนี้ทำให้คุณประหยัดไปได้ถึง 2 บล็อก แต่ได้ลายที่มีมิติใกล้เคียงกัน
💡 ใช้ Gradient/Shading ในงาน DFT/DTG
หากลายของคุณจำเป็นต้องมีสีที่ไล่เฉด (Gradient) หรือมีสีสันซับซ้อนมากๆ การลดสีอาจทำได้ยากมาก ในกรณีนี้ อย่าพยายามยัดเยียดให้งานนั้นทำบล็อกสกรีน แต่จงเปลี่ยนไปใช้เทคนิค DFT (Direct to Film) หรือ DTG (Direct to Garment) แทน เพราะเทคนิคดิจิทัลเหล่านี้สามารถพิมพ์สีได้ไม่จำกัดด้วยต้นทุนเริ่มต้นที่ต่ำกว่า (แต่ต้นทุนต่อตัวสูงกว่าบล็อกสกรีนในล็อตใหญ่)
4. เคสตัวอย่าง: พลังของการลดสี 100 ตัว
สมมติคุณสั่งเสื้อ 100 ตัว ผ้า Cotton 32 เบอร์
| รายละเอียด | 2 สี | 4 สี | ส่วนต่าง |
| ค่าบล็อก (สมมติ 800 บาท/บล็อก) | 1,600 บาท | 3,200 บาท | +1,600 บาท |
| ค่าสกรีนต่อตัว (สมมติ 10 บาท/สี/จุด) | 20 บาท | 40 บาท | +20 บาท/ตัว |
| รวมต้นทุนการพิมพ์ต่อตัว | (1,600/100) + 20 = 36 บาท | (3,200/100) + 40 = 72 บาท | เพิ่มขึ้น 36 บาท/ตัว |
ผลลัพธ์: การเพิ่มเพียง 2 สี ทำให้ราคาต้นทุนการพิมพ์ต่อตัวของคุณเพิ่มขึ้นเกือบเท่าตัว! ดังนั้นการลดสีจึงเป็นกลยุทธ์ที่สำคัญที่สุดในการคุมงบประมาณสำหรับงานล็อตใหญ่ที่ต้องใช้ ร้านสกรีนเสื้อ ที่มีกำลังผลิตสูง
สรุป
ก่อนที่คุณจะสรุปดีไซน์สุดท้าย จงส่งลายที่คุณต้องการไปให้ ร้านสกรีนเสื้อ ที่คุณเลือกวิเคราะห์ก่อนเสมอครับ พันธมิตรที่ดีจะช่วยคุณหาทางลดจำนวนสีลงโดยที่ไม่ทำให้ความสวยงามของลายลดลง และสามารถแนะนำได้ว่าลายแบบไหนควรทำบล็อกสกรีน หรือแบบไหนควรเปลี่ยนไปใช้ DFT เพื่อให้คุณได้งานที่สวยเด่น คุ้มทุน และไม่เปลืองเงินโดยใช่เหตุครับ